Đội cửu vạn của những giang hồ “gác kiếm”

Ở cửa khẩu quốc tế Cầu Treo (Hà Tĩnh) có một đội cửu vạn đặc biệt: Các thành viên trong đội là những người đã từng là con nghiện ma túy, nhiễm HIV, vào tù ra tội... và nay làm lại cuộc đời bằng công việc lương thiện.
“Rửa tay gác kiếm”

Những ngày cuối đông, sáng sớm ở cửa khẩu quốc tế Cầu Treo (Hà Tĩnh) sương mù dày đặc, nhiệt độ có lúc xuống dưới 10 độ C. Vượt qua màn sương mù ấy, chúng tôi đặt chân lên đến đỉnh Keo Nưa gần 10h trưa. Giờ này, cửa khẩu bắt đầu tấp nập. Đội cửu vạn cũng hối hả với công việc hàng ngày của mình: Dọn dẹp bến bãi, khuân vác, sắp xếp hàng hóa.

Chỉ tay về phía những mảnh đời đang mưu sinh kiếm sống ấy, Trung úy Lê Quang Thi, một cán bộ thuộc Trạm kiểm soát Biên phòng cửa khẩu Cầu Treo tâm sự: "Họ từng có một thời lầm lỡ và mang nặng mặc cảm, tự ti vì những “thành tích” bất hảo trong quá khứ, vì căn bệnh thế kỷ mang trong người. Mặc dù vậy, họ vẫn lao động cật lực để chuộc lại lỗi lầm và tìm lại ngày mai cho chính cuộc đời mình. Ngày trước, nghề chính của họ là đâm thuê, chém mướn, trộm cắp hoặc mang vác hàng quốc cấm qua biên giới".

Chiến Tân (tên thật là Trần Quốc Chiến) là cái tên từng làm đau đầu các cơ quan chức năng và là nỗi sợ hãi của người dân dân lương thiện huyện Hương Sơn (Hà Tĩnh). Chiến quê ở thị trấn Tây Sơn, huyện Hương Sơn nhưng lại “ngang trời dọc đất” từ thuở thanh niên. Chiến chỉ "rửa tay gác kiếm" khi đã chán cảnh vào tù ra tội và biết cả 2 vợ chồng đều đã nhiễm HIV. Sức khỏe suy yếu, những cơn nghiện ma túy hành hạ, sự túng thiếu, nợ nần đã đẩy vợ chồng anh và hai đứa con còn nhỏ dại vào bước đường cùng. Trong lúc đang đối diện với một tương lai mịt mù phía trước, Chiến nhận được lời đề nghị phụ trách đội bốc vác tại khu vực cửa khẩu Cầu Treo. Với sự hỗ trợ của quân y đồn biên phòng cùng bài thuốc dân tộc được điều chế công phu, Chiến đã cai nghiện thành công.

Gia đình Nguyễn Văn An ở thị trấn Tây Sơn cũng từng lâm vào hoàn cảnh tương tự Chiến. Chị Lê Thị Tương, vợ anh An cho biết: "Khi đang nghiện, có thứ gì đáng giá trong nhà, chồng tôi đều đem đi bán hết, cảnh vợ chồng đánh chửi nhau xảy ra như cơm bữa, hàng xóm láng giềng xa lánh, ghẻ lạnh. Cái tên An đại ca giờ đây chỉ còn là một kỷ niệm buồn của quá khứ. "Trước đây, do bạn bè rủ rê, lôi cuốn, nên tôi đã sa vào chơi bời, nghiện ngập và đã có thời gian vào trại cải tạo. Sau khi ra tù, cảm thấy cuộc sống không còn gì là tương lại nữa, quá chán nản nên đã có lúc tôi nghĩ quẩn. Đúng lúc đó, tôi đã gặp lại người bạn cũ là anh Hải (Trung tá Võ Trọng Hải, Đồn trưởng Đồn Biên phòng cửa khẩu Cầu Treo - PV). Anh ấy đã động viên, tạo điều kiện giúp đỡ tôi có việc làm khiến tôi đã có niềm tin vào cuộc sống. Một thời gian sau, tôi từ bỏ được ma túy và giờ đây đã có công ăn việc làm như những người bình thường khác. Có được như ngày hôm nay, tôi rất biết ơn anh Hải cũng như anh em chiến sỹ trong Đồn Biên phòng cửa khẩu Cầu Treo", An xúc động tâm sự.

Qua 8 năm lao động cật lực, vợ chồng anh Trần Quốc Chiến đã dành dụm được một cơ ngơi đáng kể. Họ đang hạnh phúc cùng nhau trong căn nhà 2 tầng khang trang ven quốc lộ 8A. Một chút tự ti rồi Chiến chuyển sang trạng thái đầy lạc quan tâm sự: "Một ngày nào đó thôi, khi chúng tôi rời xa cuộc sống này thì hai đứa con vẫn có điều kiện được học hành và khôn lớn thành người. Chúng tôi rất tự hào vì những ngày cuối đời đã làm được nhiều điều ý nghĩa cho các con".

Còn anh Nguyễn Văn An bây giờ, ngoài những công việc ở đội bốc vác cửa khẩu thì thi thoảng anh lại về trong cửa hiệu may nhỏ bình yên, đầm ấm của vợ ở thị trấn Tây Sơn nơi đã từng chứng kiến cảnh vợ chồng tan đàn, xẻ nghé vì nghiện ngập. Anh cho biết: "Tôi mừng cho mình, cho gia đình và cho những người lầm lỡ. Họ như người chết đuối vớ được cọc. Từ chỗ bị mọi người miệt thị, xa lánh nay được tiếp xúc gần gũi; có được cái ăn, cái mặc đàng hoàng, tử tế”.

Ân nhân của những người lầm lỗi

Anh Hải, thằng Hải, bạn Hải, Hải Việt... cái tên mà các nhân vật trong suốt những lần tiếp xúc với chúng tôi luôn nhắc đến chính là Trung tá Võ Trọng Hải, Đồn trưởng Đồn Biên phòng cửa khẩu Cầu Treo. 8 năm trước, khi còn là Trạm trưởng Trạm KSBP cửa khẩu Cầu Treo, chính Hải là người đã đề xuất với Ban chỉ huy Đồn về giải pháp thành lập đội cửu vạn gồm những đối tượng đã từng có tiền án, tiền sự chuyên gây rối trong khu vực. Được sự đồng ý của cấp trên, cũng chính anh đã đến tận nhà của các đối tượng nghiện để vận động họ tham gia đội bốc vác này. Tổ trinh sát chịu trách nhiệm giám sát, quản lý hoạt động và phát thẻ ra vào cửa khẩu. Quân y của đồn có nhiệm vụ thăm khám sức khỏe theo định kỳ và tổ chức cai nghiện. Với cách làm khoa học như thế, đội cửu vạn đã hình thành và là nơi sum họp của biết bao đối tượng đã từng lầm lỡ. Trung tá Võ Trọng Hải, người khởi xướng thành lập đội cửu vạn, khi được hỏi về lý do để anh lao tâm khổ tứ duy trì đội bốc vác đặc biệt này suốt 8 năm qua thì lý do của anh thật đơn giản: "Đồn biên phòng đã gắn bó với nhân dân địa phương ở đây lâu lắm rồi, chúng tôi dù là những người đi sau nhưng cũng ý thức được nhiệm vụ là phải ổn định được tình hình an ninh chính trị trên địa bàn. Sau khi thành lập được đội cửu vạn này thì bà con nhân dân đã hoàn toàn yên tâm lao động sản xuất. Quan điểm của chúng tôi là làm được điều gì có ích cho xã hội là chúng tôi sẽ làm hết mình".