Hai lúa xứ Nghệ và ước mơ giống lúa “nhất châu Á”

Bằng niềm đam mê với ruộng đồng, người nông dân ấy đã làm nên thương hiệu gạo AC5 nổi tiếng đoạt “cúp vàng nông nghiệp năm 2009”. Ông đang nghiên cứu và lai tạo giống lúa VH1 rất ưu việt, được tổ chức (UPOV) bảo trợ.
Ông Hòa thuyết minh về “chiến tích” VH1GIAN NAN KHỞI NGHIỆP Xuất ngũ năm 1984, Phan Văn Hòa ở xã Vĩnh Thành - Yên Thành (Nghệ An) về địa phương lấy vợ và chăm lo việc cuốc cày. Chủ trương khoán hộ ra đời, ông xin UBND xã cải tạo 5 ha đất ở đầm hoang Hói Sác. Vùng đất hoang này toàn những đầm sâu, năn lác ken dày, nổi tiếng “lắm ma nhiều rắn”. Ai cũng bảo ông hâm, nhận đất đó thì chẳng làm được gì. Nhưng ông vẫn âm thầm thực hiện giấc mơ của mình. Ông tâm sự: “ Gần 2 năm trời vợ chồng tui dựng lán cải tạo đầm, dọn năn, lác để nuôi cá, nhưng dọn không xuể, dọn xong mấy hôm sau nó lại mọc. Sau này tui nghiên cứu thả cá trắm cỏ. Cá trắm rất ham năn lác, lên mầm nào là nó xơi mầm ấy. Cá lớn nhanh như thổi nhưng sắp đến kì thu hoạch thì nước lũ tràn ngập mất trắng, gia đình lâm vào cảnh nợ nần túng bấn. “Tuy thất bại nhưng ông không nản chí mà tiếp tục chinh phục Hói Sác để cấy lúa. Nhưng, vùng đất này vẫn một lần nữa thử thách ông. Đến kỳ thu hoạch, cả đồng lúa phất cờ trổ bông lau không có hạt. Vợ chồng ông đứng trên bờ ôm nhau khóc. Thất bại đã khiến ông Hòa ngồi trắng đêm trên bờ ruộng bạc cả tóc. Nhưng, trong ông cũng nảy sinh ý nghĩ táo bạo, phải cơ giới hóa mới đáp ứng được thời vụ. ông lại vay tiền, nhờ một người bạn ở nhà máy cơ khí đi Trung Quốc mua 2 chiếc máy cày trị giá 8 triệu đồng. Ngày ông thả máy cày xuống đồng, người làng đổ ra xem đông nghịt. Nhờ hai con “trâu sắt” đó mà đồng Hói Sác luôn kịp lịch thời vụ, cho những mùa vàng bội thu. Cúp vàng nông nghiệp Việt NamAC5 - THƯƠNG HIỆU GẠO XỨ NGHỆ 5ha lúa và nuôi cá cho thu nhập mỗi năm hơn 100 triệu đồng, nhưng ông Hòa luôn trăn trở về giống lúa. Ông tâm sự: “Giống lai vừa đắt lại không chủ động khâu giống, có năm dân làng mua phải “giống đểu” chịu cảnh mất mùa đau lắm. Trong khi giống lúa thuần rẻ, chất lượng, tại sao mình lại không áp dụng?”. Năm 2001, ông nhờ người tư vấn, ông thành lập Công ty TNHH Vĩnh Hòa. Đề án đi tìm giống lúa thuần chất lượng cao của ông được mọi người ủng hộ. Lãnh đạo tỉnh còn gửi công văn ra các Viện giống cây trồng để ông dễ tiếp xúc. Ông Hòa nói: “Thật may là tôi gặp được giáo sư Vũ Tuyên Hoàng - Chủ tịch Hiệp hội Khoa học Việt Nam. Ông đã tiếp chuyện và đưa tôi đến Viện cây lương thực, cho 5 loại giống để về khảo nghiệm, đến Viện Cơ điện lấy mẫu phân về ứng dụng phân vi sinh vào sản xuất lúa”. Về quê, ông đưa ngay giống lúa ra đồng Hói Sác để khảo nghiệm. Trong 5 loại giống, ông ưng ý giống AC5. Ông âm thầm thử nghiệm và kết quả thành công đến không ngờ, lúa AC5 cho năng suất cao. Vụ mùa 2005, được chính quyền xã Hoa Thành ủng hộ, bà con đưa vào gieo cấy giống lúa AC5 thu hoạch được mùa, ai cũng phấn khởi. Tiếng lành đồn xa, giống lúa AC5 của ông được tín nhiệm ở các huyện lân cận như Đô Lương, Hưng Nguyên, TP. Vinh... Kế hoạch tỉnh giao 3.000 ha lúa AC5 thì đến thời điểm năm 2009 đã đạt 4.000 ha. Theo ông Hòa, giống AC5 rẻ, năng suất cao (đạt bình quân 7,2 tấn/ha/vụ), giá lúa tăng so với giống lai. Như thời điểm này, 100 kg lúa lai bán với giá 500.000 đồng thì lúa AC5 bán được 650.000 đồng. Giống lúa AC5 làm đúng với quy trình kỹ thuật cho chất lượng gạo thơm ngon, có độ dinh dưỡng cao. Để làm được điều đó, ông Hòa đã ứng dụng thành công phân vi sinh vào sản xuất. Loại phân này có chứa các chất men vi sinh vật kháng bệnh hại lúa, cứ như các loại “vác xin” tiêm phòng bệnh cho con người. Vì thế giống AC5 được coi là “gạo sạch”, người mua rất thích. Ông Hòa xây dựng thương hiệu “gạo xứ Nghệ”, với bao bì kiểu dáng bền đẹp, ép chân không, được Cục Bảo vệ thực vật và Viện Dinh dưỡng kiểm định chặt chẽ về chất lượng, dư lượng thuốc trừ sâu và chì đều dưới mức cho phép. Mới đây, tại Hội chợ Techmart - ASEAN+3, Công ty TNHH Vĩnh Hòa đã mua bản quyền giống lúa AC5 của Viện Cây lương thực và cây thực phẩm. Ông Hòa cho biết: trị giá thực của bản quyền là 3 tỷ đồng nhưng do còn khó khăn ông chỉ có 500 triệu đồng. Nhưng họ đã chấp nhận bán, với lý do là ông đã thành công với giống lúa này. Hiện Công ty Vĩnh Hòa cung cấp giống lúa AC5 cho hơn 80.000 héc-ta ruộng lúa khắp các địa phương trong tỉnh Nghệ An. Giống lúa AC5 chất lượng cao này cũng đã được nhiều huyện của tỉnh Hà Tĩnh - Thanh Hóa đón nhận. Riêng sản phẩm gạo AC5 chất lượng cao thì đã có mặt trên toàn quốc. ƯỚC MƠ GIỐNG LÚA “NHẤT CHÂU Á” Là người say mê với cây lúa, ông Hòa đã khăn khói ra Hà Nội theo học khóa đại đại học nông nghiệp. Không những học ở trường, ông còn tìm đến viện nghiên cứu học hỏi những giáo sư, tiến sĩ danh tiếng, lên mạng tìm tài liệu để nghiên cứu. Kết thúc khóa học, ông trở về bắt tay vào nghiên cứu và lai tạo thành công giống lúa mới VH1(do ông Hòa đặt tên). Ông Hòa cho biết: “Giống lúa này tôi ấp ủ từ lâu. Cây và hạt có màu tím Huế, hạt gạo hồng, hình thức rất đẹp. Giống VH1 cho năng suất cao, trồng được trên mọi địa hình và chịu đựng được sự khắc nghiệt của khí hậu. Ưu điểm vượt trội của giống lúa mới này là thơm ngon hơn hẳn những giống lúa khác. Đặc biệt, dòng lúa này còn kháng sâu bệnh, dễ trồng. “Để lai tạo thành công giống lúa này ông đã miệt mài hơn 4 năm trời. Hiện nay ông Hòa đã đăng kí bảo hộ giống lúa VH1 và đã được tổ chức bảo hộ giống cây trồng quốc tế (UPOV) đồng ý bảo hộ. Vụ đông xuân này ông sẽ trồng thực nghiệm 5 ha giống lúa VH1. Ông nói: “Nếu thành công, giống lúa mới này sẽ vượt trội hơn hẳn các giống lúa ở khu vực châu Á”.